Yeni bir çözüm süreci mi başladı?
Üsküdar Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Doç. Dr. İbrahim Arslan, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin çağrısı sonrasında yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. Bahçeli’nin çağrısı Türkiye’de tartışılırken Suriye’de ne oldu? MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin, 22 Ekim 2024’te PKK terör örgütünün başı Abdullah Öcalan’a, örgütü lağvetmesi koşuluyla, "Umut hakkı için başvurması ve TBMM’de DEM Parti Grup Toplantısı'nda konuşması" için çağrıda bulunduğunu hatırlatan Doç. Dr. İbrahim Arslan, “Bahçeli’nin çağrısı Türkiye’de hararetle tartışılırken Suriye’de önemli gelişmelere tanık olduk. Suriye’deki çatışmasızlık bölgelerinden biri olan İdlib’de yönetimi elinde bulunduran Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ); Türkiye’nin kontrolündeki Suriye Milli Ordusu’nun bir kısım unsurlarıyla 27 Kasım 2024’te başlattığı harekât, 12 gün sonra, 8 Aralık 2024’te, Şam’ın ele geçirilmesi ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın ülkeyi terk etmesiyle sona erdi. Bu gelişmelerin yaşandığı dönemle eş zamanlı olarak Suriye Milli Ordusu, PKK’nın parça yapısı olan PYD/YPG kontrolündeki Münbiç’i ele geçirdi. Kısa süre içinde yaşanan bu gelişmeler, tüm dikkatleri Suriye üzerinde topladı.” diye anlattı. Rusya ve İran destek olmayınca… Devam eden Rusya-Ukrayna savaşının getirdiği güçlüklere ve Hizbullah’ın İsrail karşısındaki başarısızlığına çözüm üretemeyen Rusya ve İran’ın Esad rejimine destek olamaması, Suriye’de farklı bir siyasi tablonun ortaya çıkmasına zemin hazırladığını da hatırlatan Doç. Dr. İbrahim Arslan, “Bu tablo içinde Suriye’nin büyük kısmı HTŞ kontrolüne girerken, PYD/YPG, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Suriye Milli Ordusunun muhtemel bir saldırısına karşı Suriye’nin kuzeyinde kontrol altında bulundurduğu bölgede sahip olduğu askeri araçlara ABD bayrağı çekerek adeta pasif korunma tedbiri geliştirdi.” dedi. Öcalan’ı ziyaret ve sonrası… Suriye’deki gelişmeler devam ederken Bahçeli'nin çağrısından 67 gün sonra, DEM Parti İstanbul Milletvekili Sırrı Süreyya Önder ile Van Milletvekili Pervin Buldan’ın, 28 Aralık’ta İmralı’da Öcalan’la görüştüğünü, bu görüşme sonrasında DEM Parti’nin Öcalan’a atfen bir açıklama yaptığını kaydeden Doç. Dr. İbrahim Arslan, açıklamada ortaya çıkan hususları şöyle özetledi: “Terörist başı, neden kaynaklandığından bahsetmeksizin, Türk-Kürt kardeşliğinin yara aldığı, zayıfladığı noktasından hareket ederek, Türk-Kürt kardeşliğinin yeniden güçlendirilmesi gerektiği üzerinde duruyor; ayrım yapmaksızın, Türkiye’deki tüm siyasi çevrelere çağrıda bulunarak yapıcı davranmalarının ve olumlu katkı sunmalarının önemini vurgulayarak, katkı sunulacak en önemli zeminin TBMM olduğunu ifade ediyor. Açıklamada; sorunun adı konulmaksızın, bu sorunun Ortadoğu’da Gazze ve Suriye’de yaşanan son gelişmelerde de görüldüğü üzere dışarıdan müdahalelerle içinden çıkılamaz hale getirilmeye çalışıldığı belirtiliyor. Öcalan, sorunun çözümüne yönelik olarak, kendisinin de kararlılıkla gerekli katkıyı sunmaya hazır olduğunu belirterek, bu çaba ile Türkiye’de bir demokratik dönüşüm beklentisiyle, Türkiye ve bölge için barış, demokrasi ve kardeşlik zamanının geldiğini ifade ediyor.” MHP ve AK Parti’nin koordineli hareket ettiği görülüyor Açıklamanın içeriği ve üslubunun MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin çağrısına olumlu yanıt verildiğini gösterdiğine dikkat çeken Doç. Dr. İbrahim Arslan, “Devlet Bahçeli’nin bu çağrıyı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la ya da AK Parti ile görüşmeden, mutabakata varmadan yapması mümkün görünmemektedir. Çağrının hemen ardından DEM Parti’nin inisiyatif alması, 43 aydır herhangi bir ziyaretçi ile görüşmeyen Öcalan’ın; 67 gün içinde DEM Parti yetkilileri ile görüşmesine ortam yaratılması, MHP ve AK Parti’nin koordineli hareket ettiğini göstermektedir.” diye konuştu. Bu gelişmelerin başlatıcısının MHP olması, kamuoyunda tartışmalara da neden oldu Bu gelişmelerin başlatıcısının MHP olmasının, kamuoyunda yoğun tartışmaya neden olduğunu dile getiren Doç. Dr. İbrahim Arslan, “MHP’nin bakış açısı bütünleştiriciliği esas almalı, kardeşlik hukukunu yansıtmalı, ayrı-gayrıyı kabul etmemelidir. Aksi takdirde Bahçeli’nin girişimi, MHP Parti Tüzüğünün Madde 3 Temel Değer ve İlkeler c fıkrasında Milli birlik ve bütünlük başlığı altındaki ‘Tarih, kültür ve inanç temelinde derinliği olmayan yapay farklılıkların ayrıştırıcılığı yerine, zengin ortak değerlerin bütünleştiriciliğini esas alan bir anlayışla, ekonomik ve sosyal birikimlerimizin ortak hedeflere seferber edilmesini milli birlik ve bütünlüğümüzün teminatı saymaktayız’ ifadeleri ile çelişecektir. Bahçeli’nin çağrısına olumlu yanıt veren DEM Parti ve Öcalan’ın bu ayrıntıyı kaçırmamaları gerekmektedir.” şeklinde konuştu. Görüşmeler TBMM çatısı altında yapılıyor DEM Parti'nin Sırrı Süreyya Önder, Pervin Buldan ve Ahmet Türk’ten oluşan heyetin MHP ve AK Parti ile Saadet ve Gelecek Partisi yetkilileriyle görüştüğünü, aralarında CHP’nin de bulunduğu diğer partilerle de görüşmelerini sürdüreceğini ifade eden Doç. Dr. İbrahim Arslan, şöyle devam etti: “Mecliste grubu olan partilerden İyi Parti’nin bu gelişmelere olumlu yaklaşmadığı görülmektedir. Görüşmelerin TBMM çatısı altında yapılmasının önemli olduğu belirtilmelidir. Bununla birlikte, bu gelişmelerin yeni bir çözüm sürecini işaret ettiğini ifade etmek için henüz çok erken olduğu da vurgulanmalıdır. Bir süreçten bahsedebilmek için bu sorunla ilgili olan ya da olabilecek tüm tarafların tutumları bilinmeli, ona göre politika üretilmeli, hazırlık yapılmalıdır. Örnek olarak; PKK terör örgütünün Kandil yapılanmasının Öcalan’ın çağrısına nasıl yanıt vereceği bilinmeli, pratikte nasıl hareket edeceği görülmelidir. Suriye’de desteklediği Esad yönetiminin iktidarını kaybetmesi sonrasında İran’ın PKK’ya ilgisinin artmasının şaşırtıcı olmayacağı dikkatten uzak tutulmamalıdır. PKK’nın parça yapısı olan PYD/YPG’ye karşı ABD’nin tutumu henüz açıklığa kavuşmamıştır. ABD’nin, koşulsuz desteklediği İsrail’le birlikte, Ortadoğu’nun geleceğine yönelik öngörüsü, Türkiye ile örtüşmekte midir, PKK terör örgütü bunun neresindedir? Bunlardan çok daha önemlisi, Türkiye’de kamuoyu buna hazır mıdır? Ellerinde şehit evladının fotoğrafı olan, göz pınarları kurumuş, sessiz çığlıklarıyla hepimizi derinden etkileyen annelerden nasıl helallik alınacaktır? Bu sorular yanıt bulmadan, sadece siyasilerin girişimi ile bir sürecin başlatılabileceğini ve başarıyla sonuçlandırılabileceğini iddia etmek, geçmişte yaşanan tecrübelerle örtüşmemektedir.” Aynı dönemde yaşanan gelişmeler bir şekilde birbiriyle bağlantılı Öcalan ile görüşmelerin Suriye’nin kuzeyinde var olan PKK/YPG yapılanmasının yeni kurulacak Suriye’deki yerini etkileyip etkilemeyeceğine ilişkin de Doç. Dr. İbrahim Arslan, şunları kaydetti: “Uluslararası ilişkilerde aynı dönemde yaşanan gelişmelerin bir şekilde birbiriyle bağlantısının olduğunu söylemeliyiz. Aksa Tufanı sonrasında başta Gazze olmak üzere Batı Şeria ve Lübnan’da İsrail’in uyguladığı şiddet, Suriye’de Esad rejiminin iktidarını kaybetmesi, devam eden Rusya-Ukrayna Savaşı ve hatta ABD’nin Asya-Pasifik bölgesine yoğunlaşma önceliği tamamen birbiriyle ilintilidir. Bunlara, uluslararasılaşma eğilimi gösteren yaşadığımız sorun da dahil edilmelidir. Esad rejimi sonrasında, HTŞ lideri Colani’den takım elbise ve kravatlı Ahmed eş Şara’ya dönüşmeye çalışan Suriye’nin yeni liderliği, Suriye’de istikrarı sağlamaya yönelik çabalarını sürdürürken, devamlı, Batı ile çalışabileceğine yönelik açıklamalar yapmaktadır. Bu konuda uluslararası ortamda olumlu tepki aldığı da belirtilmelidir. Bununla birlikte HTŞ, dönüşümde Şara’ya uyum sağlayabilecek midir, göreceğiz.” Türkiye’nin ABD ile sürdüreceği görüşmelerden çıkacak sonuç belirleyici olacak PKK’nın parça yapısı PYD/YPG’nin; ABD’den aldığı destekle, Fırat’ın doğusunda yaşayan Araplara ve PYD/YPG’ye karşı olan Kürtlere, 8 Aralık öncesi dönemde Suriye’nin doğusunu kontrol etmeye yönelik olarak baskı yaptığı, bu insanları bölgeden göçe zorladığının da bilindiğini anlatan Doç. Dr. İbrahim Arslan, “Kürtlerin genel olarak şikayetçi oldukları asimilasyon politikasının; bu bölgede, bizzat PYD/YPG marifetiyle uygulandığı gözlemlendi. Öcalan’ın çağrısı sonrasında PKK’nın silah bırakması ya da kendini tasfiye etmesi söz konusu olursa, PYD/YPG’nin bu bölgede yaşayan Kürtler üzerindeki etkisi azalır ve Suriye’nin bütünlüğü daha kolay tesis edilebilir, ancak bunun gerçekleşmesinin oldukça güç olacağı belirtilmelidir. Kuşkusuz, bu noktada, Türkiye’nin ABD ile sürdüreceği görüşmelerden çıkacak sonucun belirleyici olacağını da vurgulamamız gerekmektedir.” dedi. Devlet mücadeleden asla vazgeçmemeli Doç. Dr. İbrahim Arslan, sözlerini şöyle tamamladı: “Daha önce yaşadığımız tecrübeler, ülkemizde yaşanan ve 15 Ağustos 1984’ten bu yana silahlı mücadeleyi de ihtiva eden bu sorunun siyasi ikbal için iç politikaya malzeme edilmemesini, soğukkanlı ve samimiyetle hareket edilmesi gerektiğini, kaybettiğimiz canlar, yıllar ve sönen umutlarla bizlere çok ağır hatırlatmaktadır. Çözüm hedeflenirken devlet mücadeleden asla vazgeçmemelidir. Unutulmamalı ki, güvenlik güçlerinin fedakâr çabaları, PKK terör örgütünü masaya oturmaya mecbur bırakmaktadır. Devletin en güçlü olduğu anda barışa yönelik adım atması ise, devletin büyüklüğünün yanı sıra Türklerin ve Kürtlerin kardeşliğinin ne kadar güçlü olduğunu göstermektedir. Kardeş, kimi zaman acısını içine akıtarak, kardeşini affeder. Bunun karşılığında, kardeşliğin bilincinde olan ve çoğunluğu teşkil eden Kürtlerin de artık terör yapılanmalarına karşı seslerini daha yüksek perdeden çıkarmalarının vakti geldiği ifade edilmelidir. Bununla birlikte, her şey olumlu olsa dahi, yaraların sarılması ve karşılıklı güvenin artması için yıllara ihtiyaç duyulacağı da unutulmamalıdır.” |
